1. NGÀY GIẢI PHÓNG MIỀN NAM 30/4

Cách đây 48 năm, vào lúc 11h30’ ngày 30/4/1975, lá cờ của Quân giải phóng đã tung bay trên nóc Dinh Độc Lập, đánh dấu sự sụp đổ hoàn toàn của đế quốc Mỹ và chính quyền tay sai ở miền Nam Việt Nam. Chiến dịch Hồ Chí Minh toàn thắng, non sông Việt Nam thống nhất.

Cuối năm 1974, khi cục diện chiến trường có nhiều thay đổi theo hướng có lợi cho ta, Bộ Chính trị họp bàn và đi đến quyết định giải phóng miền Nam trong năm 1975. Mệnh lệnh “Thần tốc, thần tốc hơn nữa, táo bạo, táo bạo hơn nữa, tranh thủ từng giờ từng phút xốc tới chiến trường giải phóng miền Nam, quyết chiến và toàn thắng” mà Tổng Tư lệnh - Đại tướng Võ  Nguyên Giáp thay mặt Quân ủy Trung ương truyền đi khắp chiến trường như một làn sóng cổ vũ tinh thần chiến đấu và quyết tâm chiến thắng của toàn thể quân dân Việt Nam. 

Đại tướng Võ Nguyên Giáp cùng các đồng chí trong Quân ủy Trung ương duyệt phương án tác chiến Chiến dịch Hồ Chí Minh (Hà Nội, tháng 4/1975). (Nguồn: TTXVN) 

Dưới sự lãnh đạo của Đảng, quân và dân ta đã tiến hành cuộc Tổng tiến công và nổi dậy trên toàn miền Nam và liên tiếp giành thắng lợi. Cuối tháng 4/1975, quân ta ào ào như vũ bão, tiến vào giải phóng Sài Gòn. Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử đi đến thắng lợi cuối cùng, non sông Việt Nam thu về một mối.

Xe tăng tiến vào Dinh Độc Lập ngày 30/4/1975. (Nguồn: TTXVN) 

Làm nên chiến thắng đó, Việt Nam đã phát huy sức mạnh tổng hợp khối đại đoàn kết, sức mạnh dân tộc và sức mạnh thời đại, dưới sự lãnh đạo đúng đắn, sáng suốt của Đảng. Việt Nam có truyền thống yêu nước, không chịu khuất phục trước kẻ thù xâm lược; người Việt Nam khát khao độc lập, yêu chuộng hòa bình, quyết tâm thống nhất non sông.

Bốn chiến sỹ đoàn Hương Giang tiến vào cắm cờ trên nóc phủ tống thống nguỵ quyền Sài Gòn ngày 30/4/1975 (Nguồn: TTXVN). 

Và đặc biệt, trong cuộc đấu tranh vệ quốc vĩ đại này, dân tộc Việt Nam, Nhân dân Việt Nam nhận được sự ủng hộ quý báu, kịp thời của bạn bè, đồng chí và nhân dân tiến bộ trên toàn thế giới. Những yếu tố đó đã hợp sức làm nên sức mạnh vĩ đại - sức mạnh Việt Nam!

Tổng thống Nguỵ quyền Dương Văn Minh đầu hàng vô điều kiện (Nguồn: TTXVN) 

Từ những thành quả vĩ đại của cách mạng, của chiến thắng 30/4, hôm nay, toàn Đảng, toàn quân, toàn dân ta đang ra sức thi đua phát triển kinh tế, củng cố quốc phòng, ổn định an ninh, xây dựng đời sống mới văn minh, thịnh vượng, từng bước nâng cao vị thế Việt Nam trên trường quốc tế.

Sài Gòn rợp cờ hoa, biểu ngữ mừng chiến thắng. (Nguồn: TTXVN)

Kế thừa, phát huy sức mạnh đoàn kết toàn dân tộc, chung sức, chung lòng thực hiện các mục tiêu, nhiệm vụ cũng như các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước. Trong đó, thực hiện thắng lợi các chỉ tiêu Nghị quyết Đại hội XII của Đảng và các nghị quyết, chỉ thị, quyết định của Trung ương; đẩy mạnh công cuộc xây dựng, chỉnh đốn Đảng theo tinh thần Nghị quyết Trung ương 4 (lần 1 và lần 2, khóa XII) cùng với Chỉ thị 05 của Bộ Chính trị về học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh.

Nhân dân Thủ đô vui mừng đón tin chiến thắng ngày 30/4/1975 (Nguồn: TTXVN) 

Tiếp tục nêu cao vai trò của cán bộ, đảng viên, trong đó có việc kiên quyết đấu tranh với các biểu hiện quan liêu, tham nhũng, suy thoái...; đấu tranh mạnh mẽ và làm thất bại âm mưu “diễn biến hòa bình” của các thế lực thù địch chống phá Đảng, Nhà nước nhằm đảm bảo sự ổn định và phát triển đất nước trong bối cảnh hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng.

48 năm qua, chiến thắng 30/4 vẫn nguyên vẹn cảm xúc trong mỗi người dân Việt Nam. Nghĩ về chiến thắng có ý nghĩa lịch sử vô cùng to lớn này, chúng ta mãi mãi ghi nhớ công ơn trời biển của Đảng, của Chủ tịch Hồ Chí Minh và các vị lãnh tụ tiền bối, các anh hùng liệt sỹ.... Điều đó đang tiếp thêm động lực mới cho toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh.

2- VỀ NGÀY QUỐC TẾ LAO ĐỘNG

Cuối thế kỷ XIX, chủ nghĩa tư bản bước sang giai đoạn độc quyền. Cùng với sự phát triển của nền kinh tế tư bản, giai cấp tư sản tăng cường bóc lột và bần cùng hóa công nhân lao động, dẫn đến mâu thuẫn giai cấp ngày càng sâu sắc và đi liền cùng đó là các cuộc đấu tranh giữa giai cấp vô sản với giai cấp tư sản diễn ra với quy mô ngày càng lớn. Một trong những nội dung quan trọng của các cuộc đấu tranh đó chính là vấn đề thời gian lao động.

Đặc biệt, C. Mác coi việc rút ngắn thời gian lao động là một nhiệm vụ đấu tranh của giai cấp vô sản. Vì thế, sau khi thành lập Quốc tế I (1864), tại Đại hội lần thứ nhất Quốc tế I (9/1866), vấn đề đấu tranh đòi ngày làm việc 8 giờ được coi là một nhiệm vụ quan trọng. Khẩu hiệu “Ngày làm 8 giờ” sớm xuất hiện ở một số nơi của nước Anh - quốc gia có nền công nghiệp phát triển sớm nhất thế giới. Từ đây, yêu sách này dần lan rộng sang các nước khác.

Nghị quyết của Đại hội Liên đoàn Lao động Mỹ họp tại thành phố Chicago (1884) nêu rõ: “Từ ngày 1/5/1886, ngày lao động của tất cả các công nhân sẽ là 8 giờ”. Vì thế, ngày 1/5/1886, khi yêu cầu ngày làm 8 giờ không được đáp ứng, công nhân toàn nước Mỹ đã tham gia bãi công, gây áp lực buộc giới chủ thực hiện yêu sách của mình... Hơn một năm sau ngày đấu tranh đó, các thủ lĩnh của cuộc đấu tranh ở Chicago đã bị chính quyền Mỹ xử tử, song chính quyền cũng buộc phải ban hành đạo luật ngày làm 8 giờ...

3 năm sau cuộc đấu tranh tại Chicago (1886), Quốc tế II được thành lập (1889). Dưới sự lãnh đạo của Ph. ĂngGhen, Đại hội lần thứ nhất - Quốc tế II đã quyết định lấy Ngày 1/5 hằng năm làm ngày biểu dương lực lượng và đấu tranh chung của giai câp vô sản các nước. Từ đó, 1/5 trở thành Ngày Quốc tế Lao động và ngày này được kỷ niệm với quy mô thế giới.

Vào thập niên 1920, trên hành trình bôn ba đi tìm đường cứu nước, hòa mình với cuộc đấu tranh của giai cấp vô sản, với đời sống của nhân dân lao động ở các quốc gia, tại nhiều châu lục, Nguyễn Ái Quốc - Hồ Chí Minh đã tham dự một số lễ kỷ niệm Ngày Quốc tế Lao động 1/5.

Năm 1920, tại nước Pháp, mật thám Giăng ghi trong hồ sơ: "Nguyễn Ái Quốc dự mít tinh kỷ niệm ngày 1/5 với nhóm đảng viên Xã hội ở Cremlanh- Bixéttơrơ. Anh đã lên diễn đàn, đề cập đến vấn đề đang được bàn trên báo L'Humanité: "Chương trình hoạt động của nhóm Xã hội đòi ngừng gửi người thuộc địa sang Pháp"(1). Buổi tối Ngày Quốc tế Lao động 1/5/1922, tại nước Pháp, Người đã dự "cuộc mít tinh kỷ niệm ngày 1/5 tại số 33 La Gơ rănggiơ ô Benlơ"(2).

Ngày 30/4/1924, tại nước Nga, Nguyễn Ái Quốc nhận được thư mời tham dự lễ kỷ niệm Ngày Quốc tế Lao động 1/5 tổ chức tại Quảng trường Đỏ ở thủ đô Mátxcơva; trong đó ghi rõ: "Theo đề nghị của Thành ủy Mátxcơva, Ban Bí thư Quốc tế Cộng sản mời đồng chí ngày mai, 1 tháng 5, từ 12giờ đến 2 giờ chiều có mặt tại Hồng trường để nói chuyện với những người biểu tình" và đi kèm thư mời là Thẻ đi lại (GIẤY PHÉP ĐƯỢC ĐI LẠI KHẮP NƠI) do Bộ Tư lệnh bảo vệ Thủ đô Mátxcơva cấp, ghi cụ thể: "Thẻ đi lại công tác, cấp cho đồng chí Nguyễn Ái Quốc, được quyền đi lại trên Quảng trường Đỏ trong ngày biểu dương lực lượng 1 tháng 5"(3).

Tại Trung Quốc, trong Ngày Quốc tế Lao động 1/5/1925, Nguyễn Ái Quốc cùng với những người cộng sản Trung Quốc tham gia tổ chức Đại hội lần thứ nhất của nông dân tỉnh Quảng Đông, để chuẩn bị thành lập Hội Nông dân tỉnh và thống nhất công tác lãnh đạo và đấu tranh của giai cấp nông dân trên địa bàn tỉnh...

Không chỉ quan tâm đến vấn đề đời sống nhân dân lao động các nước tư bản, Nguyễn Ái Quốc còn đặc biệt quan tâm vấn đề này ở các nước thuộc địa và phụ thuộc. Những vấn đề liên quan đến đời sống của nhân dân lao động, nhất là ngày làm việc 8 giờ đã được ghi rõ trong Chánh cương vắn tắt của Đảng, được thông qua tại Hội nghị hợp nhất các tổ chức cộng sản, thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam (1930). Cụ thể, Chánh cương vắn tắt của Đảng nêu rõ: "Chủ trương làm tư sản dân quyền cách mạng và thổ địa cách mạng để đi tới xã hội cộng sản"; "đánh đổ chủ nghĩa đế quốc Pháp và phong kiến. Làm cho nước Nam hoàn toàn độc lập. Dựng ra chính phủ công nông binh. Tổ chức ra quân đội công nông"; "thủ tiêu hết các thứ quốc trái. Thâu hết sản nghiệp lớn (…) của tư bản đế quốc Pháp giao cho Chính phủ công nông binh quản lý"; "thâu hết ruộng đất của đế quốc chủ nghĩa làm của công chia cho dân cày nghèo", "bỏ sưu thuế cho dân cày nghèo", "mở mang công nghiệp và nông nghiệp", "thi hành luật ngày làm 8 giờ"(4)…

Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời, cách mạng Việt Nam đã có người cầm lái. Con đường cách mạng Việt Nam dưới sự lãnh đạo của Đảng không chỉ đáp ứng nhu cầu tất yếu của lịch sử dân tộc mà còn phù hợp xu thế thời đại, hòa mình vào dòng chảy chung của sự nghiệp cách mạng thế giới. Trên hành trình đấu tranh cho độc lập, tự do, Chủ tịch Hồ Chí Minh nhấn mạnh: "Đảng là đội tiên phong của vô sản giai cấp, phải thu phục cho được đại bộ phận giai cấp mình, phải làm cho giai cấp mình lãnh đạo được dân chúng"(5); đồng thời, "phải thu phục cho được đại bộ phận dân cày nghèo" và "trong khi liên lạc với các giai cấp, phải rất cẩn thận, không khi nào nhượng một chút gì lợi ích gì của công nông mà đi vào đường thỏa hiệp"(6)…

Dưới sự lãnh đạo của Đảng, một làn sóng đấu tranh cách mạng đã nổ ra từ khắp thành thị đến nông thôn. Nhân dân lao động đã treo cờ Đảng ở nơi công cộng, rải truyền đơn ở các đường phố, công sở… Nhiều cuộc mít tinh biểu tình, bãi công, tuần hành thị uy được tiến hành ở nhiều nơi. Trên cơ sở đó, Đảng chủ trương lấy việc kỷ niệm Ngày Quốc tế Lao động 1/5 để phát động một cao trào cách mạng rộng lớn trong toàn quốc.

Trên hành trình đấu tranh cho độc lập, tự do, hưởng ứng cuộc đấu tranh đòi quyền lợi cho giai cấp công nhân, phong trào đấu tranh ngày 1/5/1930 đã mở đầu cho cao trào cách mạng 1930-1931 mà đỉnh cao là Xô Viết- Nghệ Tĩnh. Lần đầu tiên trong lịch sử cách mạng Việt Nam, giai cấp công nhân và nhân dân lao động toàn quốc đã mít tinh, biểu tình kỷ niệm Ngày Quốc tế Lao động 1/5; đã thể hiện rõ sức mạnh của khối liên minh công - nông trong việc đấu tranh đòi quyền lợi và bày tỏ tình đoàn kết với giai cấp công nhân thế giới…

Tại nhà máy xe lửa Trường Thi, nhà máy Cưa, nhà máy diêm Bến Thủy (Nghệ An), hàng nghìn thợ thuyền cùng sát cánh với các giới thợ hỏa xa, thợ in, nông dân ngoại thành đòi ngày làm việc 8 giờ, giảm sưu thuế. Cùng với đó, cuộc đấu tranh của 4.000 công nhân nhà máy sợi Nam Định và cuộc mít tinh với 5.000 người tham dự được tổ chức tại rạp hát Thành Xương (Sài Gòn)… đã góp phần vào cao trào cách mạng toàn quốc do Đảng lãnh đạo.

Sau cao trào cách mạng 1930 - 1931, việc kỷ niệm Ngày Quốc tế Lao động 15 không được tiến hành rầm rộ ở bên ngoài, song vẫn được tổ chức trong các lao tù của đế quốc. Các chiến sĩ cộng sản bị bắt giam trong nhà tù đã tổ chức kỷ niệm Ngày 1/5 để không chỉ giữ vững tinh thần đấu tranh cách mạng mà còn bồi đắp tinh thần, ý chí và quyết tâm cho cuộc đấu tranh sắp tới, vì độc lập, tự do của Tổ quốc.

Bước sang thời kỳ 1936-1939, lợi dụng điều kiện hoạt động công khai hợp pháp, Đảng lãnh đạo nhân dân lao động tổ chức kỷ niệm Ngày Quốc tế Lao động 1/5 một cách trọng thể, rộng lớn, nhằm đạt những mục tiêu cụ thể, thiết thực. Ở Sài Gòn, bộ phận công khai của Đảng tổ chức mít tinh có hàng ngàn người tham gia, với các khẩu hiệu đòi tự do, dân chủ, triệt để thi hành luật lao động, đòi tăng lương, giảm sưu thuế, chống chiến tranh, ủng hộ hòa bình, ủng hộ Liên Xô và cuộc kháng chiến của nhân dân Trung Quốc, Tây Ban Nha. Đặc biệt, cuộc mít tinh ngày 1/5/1938 tại trường Đấu xảo Hà Nội (Cung Văn hóa Lao động Hữu nghị Việt - Xô ngày nay) đã thu hút trên 25.000 người của 25 đoàn khác nhau tham gia. Đây là cuộc mít tinh lớn nhất nhằm biểu dương sức mạnh của nhân dân lao động trong trong thời kỳ vận động dân chủ.

Cách mạng Tháng Tám năm 1945 thành công, nhà nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ra đời, Ngày 1/5 trở thành ngày hội lớn của giai cấp công nhân và nhân dân lao động cả nước. Ngày 18/2/1946, Chủ tịch Hồ Chí Minh ký Sắc lệnh số 22 -C/NV/CC về những ngày nghỉ Tết, kỷ niệm lịch sử và lễ tôn giáo; trong đó, công bố: Ngày 1/5 là một trong những ngày lễ chính thức và công nhân, lao động cả nước được nghỉ một ngày có hưởng lương. Kể từ đây, Ngày Quốc tế Lao động 1/5 được coi là một trong những ngày lễ chính thức hằng năm ở Việt Nam.

Sắc lệnh số 22c NV/CC ngày 18/2/1946 quy định ngày 1/5 là một trong những ngày Lễ chính thức của nước ta.

Ngày 29/4/1946, Chủ tịch Hồ Chí Minh ký Sắc lệnh số 56/SL quy định công nhân được hưởng lương ngày nghỉ lễ Quốc tế Lao động 1/5. Ngày 1/5/1946, lần đầu tiên trong lịch sử nước ta, ngày Quốc tế Lao động được tổ chức trọng thể tại Hà Nội, với sự tham dự của 20 vạn nhân dân lao động. Nhân dịp này, Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc lời kêu gọi: “Cùng toàn quốc đồng bào! Cùng anh chị em lao động! Ngày 1 tháng 5 là một ngày tết chung cho lao động cả các nước trên thế giới. Đó là một ý nghĩa đoàn kết rất sâu xa. Ở nước ta, lần này là lần đầu đồng bào ta, anh chị em lao động ta, được tự do đón tiếp ngày 1 tháng 5. Vậy nên nó có ý nghĩa đặc biệt sâu xa hơn nữa. Đối với chúng ta nó là một ngày để tỏ cho thế giới biết rằng ngày này chẳng những là ngày tết lao động, mà nó còn là ngày toàn dân đoàn kết. Đoàn kết để giữ vững tự do dân chủ. Đoàn kết để kiến thiết nước nhà. Đoàn kết để xây dựng một đời sống mới”(7).

Để cổ vũ, động viên nhân dân lao động cả nước trong thực hiện các phong trào thi đua yêu nước nhân kỷ niệm Ngày Quốc tế Lao động 1/5, Chủ tịch Hồ Chí Minh nhấn mạnh: “Trọng tâm thi đua là: Quân đội thi đua giết giặc lập công. Công nhân thi đua tăng gia sản xuất. Nông dân thi đua sản xuất lương thực. Trí thức thi đua sáng tác, phát minh. Cán bộ thi đua cần, kiệm, liêm, chính. Toàn dân thi đua tích cực tham gia kháng chiến” (1/5/1951); "cùng với nhân dân lao động toàn thế giới, chúng ta nhiệt liệt chào mừng Ngày 1/5 trong lòng đầy tin tưởng và phấn khởi quyết tâm vượt mọi khó khăn, tiến lên làm tròn những nhiệm vụ mới” (1/5/1958) và Người đã gửi điện khen ngợi thanh niên trên công trường khôi phục đường sắt Thanh Hoá - Vinh; trong đó, có việc xây lại Cầu Hàm Rồng (1/5/1964)…

Sau thắng lợi của cuộc Tổng tiến công và nổi dậy mùa Xuân năm 1975, miền Nam đã được giải phóng, Tổ quốc thống nhất, cả nước cùng đi lên chủ nghĩa xã hội. Trải qua quá trình đấu tranh cách mạng, giai cấp công nhân Việt Nam đã trưởng thành về chính trị, tư tưởng và tổ chức; đã phát triển rất nhanh chóng cả về số lượng, chất lượng, cơ cấu và ngày càng đóng vai trò lớn trong quá trình phát triển kinh tế, đảm bảo sản xuất ở tất cả các doanh nghiệp thuộc mọi thành phần kinh tế. Hơn lúc nào hết, giai cấp công nhân Việt Nam - lực lượng nòng cốt trong liên minh công nhân, nông dân, đội ngũ trí thức dưới sự lãnh đạo của Đảng đang đi đầu trong sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội và bảo vệ Tổ quốc./.